Son zamanlarda sıklıkla karşılaştığımız, basit ama dönüştürücü güce sahip 'şiddetsiz iletişim', Amerikalı psikolog Marshall B. Rosenberg tarafından geliştirilmiş bir iletişim yöntemidir. Bu yöntemin daha iyi anlaşılabilmesi adına, öncelikle 'şiddet' ve 'şiddet içeren iletişim' kavramlarının ne olduğunu açıklamak yerinde olacaktır.
'Şiddet' genel kullanımda, bir kişiyi veya grubu, incitecek veya zarar verecek şekilde davranma olarak kullanılmaktadır. Bu bağlamda, zorbalık, ayrımcılık, başkasını yargılamak, suçlamak, dinlemeden konuşmak, eleştirmek, dalga geçmek, insanları iyi/kötü, doğru/yanlış gibi kategorilere ayırarak yargılamak, 'şiddet içeren iletişim' şekli olarak ele alınmaktadır. Böyle bir iletişim, yanlış anlaşılma, hayal kırıklığı, üzüntü, anlaşmazlıklar, suçluluk, öfke, utanç gibi sonuçlar yaratabilmekte, hem taraflara hem de ilişkiye zarar verebilmektedir (1).
Genellikle kişiler, duygularını ve deneyimlerini, karşıdaki kişinin ona yaptıkları üzerinden ifade etmekte ve kendi duygu ve ihtiyaçlarına sahip çıkmakta güçlük çekmektedirler (3). Kişi, kendi duygu ve ihtiyaçlarının farkında olup onların sorumluluğunu almakta eksik kaldıkça, karşıdakini yargılayan, manipüle eden veya savunmaya geçiren bir tutum sergilemekte, yani 'şiddet' içeren bir iletişim şeklini benimsemektedir. Bu tarz bir iletişim şekli de olumsuz ilişkilere ve ilişkilerde zorluklara sebep olabilmektedir. Bu noktada, başkalarını yargılamadan ve suçlamadan, kendi duygularımıza sahip çıkarak daha sağlıklı ilişkiler kurmak için geliştirilmiş olan 'şiddetsiz iletişim' yöntemini anlamak yararlı olmaktadır.
Şiddetsiz İletişim Nedir?
Şiddetsiz iletişim, kişinin kendi değerlerine sahip çıkarak karşıdakini empati ile anlamaya çalışması ve kendi duygu ve ihtiyaçlarını tanıyıp en samimi şekilde karşındakini suçlamadan ifade etmesi olarak kavramsallaştırılmıştır (2). Şiddetsiz iletişim dört temel unsurun birleşimini gerektirmektedir: Gözlem, duygu, ihtiyaç ve rica (3).
Gözlem: Kendi yargılarımızdan bağımsız, objektif bir bakış açışı sergilemek.
Duygu: Kendimizi ve duygularımızı tanıyıp, o anki duygularımızı en içten şekilde fark edebilmek.
İhtiyaç: Değerlerimiz doğrultusunda ihtiyaçlarımızı aktarılabilmek.
Rica: Başkalarından talepte bulunurken açık ve olumlu bir dil kullanımını tercih etmek.
Şiddetsiz iletişim, anlaşmazlık halinde ortak bir alanda buluşmayı hedef edinen ve herkesin ihtiyacının gözetildiği çözümler üretmekte yararlı bir yöntem olarak ön plana çıkmaktadır (3). Bu nedenle hayatın pek çok alanında kullanılabilecek bir yöntem olduğu belirtilmektedir.
Özetle; şiddetsiz iletişim, kişinin kendi duygu ve düşüncelerine karşı şefkatli ve dürüst bir yaklaşım benimsemesinin, duygularının sorumluluğunu almasının sağlıklı bağlar için önemli bir koşul olduğuna değinmektedir. Kendi ihtiyaçlarımızın keşfinden başlayarak, ilişkilerde tüm tarafların ihtiyaçlarının gözetilmesinin, gözlemlerin yargılardan uzak bir şekilde empatik bir çerçeve içinde yapılmasının, ilişkiler açısından çok önemli bir role sahip olduğuna vurgu yapmaktadır (3).
Aile içinde böyle bir iletişimin benimsenmesi, koşulsuz sevgiyle beraber gelen bağların inşa edilmesine ve güven ortamının geliştirilmesine zemin hazırlarken; ikili ilişkilerde, tarafların daha iyi anlaşılmasına, kendilerini daha içten ve açık şekilde ifade etmesine ve beraberinde duygusal bağların daha sağlıklı bir alanda gelişmesine olanak sağlamaktadır (2). Kısacası, şiddetsiz iletişim yöntemi, kişinin kendisiyle ve başkalarıyla daha güçlü bağlar kurmasına olanak sağlamakta, ilişkilerinin daha sağlıklı sürdürülmesinde önemli bir role sahip olmaktadır.
Kaynakça
Rosenberg, – M. B. (2020, August 11). Learn nonviolent communication. PuddleDancer Press. https://www.nonviolentcommunication.com/learn-nonviolent-communication/ adresinden erişildi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
Walden, M. (t.y.). Key facts about nonviolentcommunication (NVC). https://www.nonviolentcommunication.com/wp-content/uploads/2019/07/key_facts_nvc.pdf adresinden erişildi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
Şiddetsiz i̇letişim Nedir? (t.y.). siddetsiziletisim. https://www.siddetsiziletisim.com/siddetsiz-iletisim-nedir adresinden erişildi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2022.
Comments